پروسه واردات کالا از ابتدا تا انتها

به واردشدن کالاهای ساخته شده در یک یا چند کشور، از راه تجاری به یک کشور دیگر، واردات گفته می‌شود. چندین نوع واردات داریم که شامل واردات قطعی، موقت و کالای مرجوعی می‌شود.

واردات قطعی

ورود قطعی، روشی است که بر اساس آن یک‌رشته کالاهای معین می‌توانند با رعایت تمام قوانین و اخذ مجوزات و استانداردهای لازم به قلمرو گمرکی وارد شوند. این کالاها با پرداخت حقوق و عوارض گمرکی و با اظهارنامه حقوقی یا حقیقی می‌توانند از یکی از گمرکات کشور وارد شوند.

واردات موقت

ورود موقت، رویه گمرکی است که طبق آن کالاهای معین به‌قصد خروج مجدد بدون پرداخت حقوق گمرکی می‌تواند تحت شرایطی به طور موقت به قلمرو گمرکی وارد شوند. این کالاها باید ظرف یک مهلت معین که گمرک ایران تعیین می‌نماید و بدون این‌که تغییری در آن ایجاد شود، خارج گردد.

کالای مرجوعی

کالاهای مرجوعی جزء واردات غیرقطعی و موقت نیز طبقه‌بندی می‌شوند و به کالاهایی گفته می‌شود که وارد کشور شده و بنا به دلایلی به خارج از کشور برگردانده می‌شوند.

حمل‌ونقل بین‌المللی

به انتقال مسافر یا کالا بین دو کشور که مرزهای زمینی، دریایی یا هوایی را شامل می‌شود، حمل‌ونقل بین‌المللی می‌گویند.
– در حمل‌ونقل بین‌المللی دو روش مرسوم وجود دارد که شامل نوزادبَر (CARRIER) و فورواردر (FORWARDER) است. این شرکت‌ها دو نوع از شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی کالا در این حوزه محسوب شده که تجار و بازرگانان کالاهای خود را معمولاً از طریق آنها صادر می‌کنند.

Carrier

به یک شرکت حمل‌ونقل کالا که از طریق انعقاد قرارداد با فرستنده یا صادرکننده کالا، متعهد می‌شود که بار موردنظر را به مقصد برساند، کریر گفته می‌شود. معمولاً این‌گونه شرکت‌ها خود مالک و صاحب وسیله حمل‌ونقل نیز هستند یا آنکه آن را اجاره کرده‌اند.

Forwarder

شرکت‌های فورواردی اشخاص حقوقی یا بعضاً حقیقی بوده که از طرف فرستنده یا صادرکننده کالا مبلغ خاصی را دریافت و در قبال آن زمینه‌های ارسال کالای موردنظر را فراهم می‌کند. در واقع فورواردر به‌نوعی یک واسطه محسوب می‌شود که یک طرف آن صادرکننده کالا و طرف دیگر شرکت‌های حمل و نقل و باربری هستند.

روش‌های حمل‌ونقل

حمل و نقل زمینی

شامل حمل ریلی و جاده‌ای است. قطارهای باری وسیله حمل کالا در روش ریلی هستند و حمل‌ونقل جاده‌ای قدیمی‌ترین و اصلی‌ترین روش حمل و نقل بین‌المللی کالا از سراسر جهان بوده است. در این روش از حمل بین‌المللی ماشین‌های بزرگ همانند کامیون، تریلی، ترانزیت و… استفاده می‌شوند.

حمل و نقل هوایی

استفاده از خطوط حمل و نقل هوایی از جمله مرسوم‌ترین شیوه‌های حمل کارگو (بارهای تجاری) و فریت‌بار (بارهای مسافری) است.

فریت بار

به محموله و بارهای شخصی و مسافری که ماهیت تجاری ندارند و در ابعاد کوچک‌تری حمل می‌شوند، در صنعت حمل هوایی فریت بار می‌گویند.

کارگو

به محموله و بارهای وارداتی و صادراتی که ماهیت تجاری دارند، در صنعت حمل و نقل هوایی به‌اصطلاح کارگو نامیده می‌شود.

انواع قرارداد حمل و نقل

برای حمل هوایی بارهای تجاری 10 مدل قرارداد تعریف شده است که از مرسوم‌ترین آنها به دو قرارداد EXW و FOB می‌توان اشاره کرد.

قرارداد EXW

در این قرارداد کلیه هزینه‌ها و مسئولیت‌ها از انبار شرکت فروشنده تا بارگیری به هواپیما بر عهده خریدار است. خریدار می‌تواند نشانی مبدا بار را به شرکت حمل و نقل هوایی که برای حمل با آن قرارداد دارد بدهد تا آن شرکت بارگیری و ارسال بار را انجام دهد.

قرارداد FOB

در این قرارداد خریدار هیچ هزینه‌ای تا قبل از بارگیری به هواپیما پرداخت نمی‌کند و کلیه هزینه‌ها و مسئولیت‌ها از کارخانه تا قبل از بارگیری به هواپیما بر عهده فروشنده است. خریدار می‌تواند نشانی فرودگاه مبدا بار را به شرکت حمل‌ونقل که با آن قرارداد دارد بدهد تا آن شرکت در فرودگاه مبدا بار را تحویل گرفته و ارسال بار را انجام دهد.

حمل‌ونقل دریایی

استفاده از کشتی باربری، تجاری، مسافربری، قایق و لنج‌های باری، شناورها در راستای انتقال کالا و افراد را حمل دریایی می‌نامند.

انواع حمل‌ونقل دریایی از لحاظ بسته‌بندی:
(کانتینری، فله، مخزن‌دار، کشتی بارج یا دوبه، حمل بار کشتی به‌صورت Ro-Ro و حمل بارهای عمده)

روش های مختلف حمل دریایی از لحاظ مسیر حرکت:

حمل بار دریایی با کشتی به صورت مستقیم
ارسال بار با کشتی به صورت غیر مستقیم ( کراس استافینگ ، ترانشیپ ، حمل ترکیبی)
انواع شیوه های حمل بار دریایی با توجه به نوع و ظرفیت بار:
(روش حمل دریایی خرده بار، روش حمل فول بار)

مراحل واردات کالا

با وجود مراحل زیادی که دارد بطور کلی این فرایند را میتوان در دو مرحله دسته بندی کرد.
بخش اول مراحل مربوط به واردات کالا و بخش دوم ، ترخیص کالا است.

بازرگانی و نامه نگاری

نامه های مربوط به درخواست قیمت: نگارش حرفه‌ای نامه‌های بازرگانی توسط یک کارشناس حرفه‌ای که به زبان انگلیسی و تجارت مسلط است.خریدار در این مرحله میتواند تشخیص دهد که به چه کالایی و با چه مشخصات فنی نیاز دارد و آن را به فروشنده ارائه و درخواست اعلام قیمت نماید.هر صنف و کاری زبان تخصصی خاص خود را دارد.
درخواست قیمت به این معناست که از فروشنده بخواهیم قیمت محصول مورد نظر را تعیین کند.برای ارسال درخواست قیمت به فروشنده، نیاز است خریدار اطلاعات دقیقی از محصول مورد نیاز خود را ارائه دهد. در این مرحله، باید جزئیات فنی محصول، تعداد و واحد شمارش آن، کیفیت و ویژگی‌های خاص آن و هرگونه شرایط خاصی که ممکن است بر شرایط قرارداد تأثیر بگذارد، مانند شرایط تحویل و پرداخت، به فروشنده اعلام گردد.

درخواست کاتالوگ، اطلاعات و پروفایل فروشنده

از مراحل مهم در واردات کالا است. خریدار برای ارزیابی فروشنده و ارزیابی کیفیت محصول، نیاز به اطلاعات مربوط به فروشنده و محصول دارد. به همین دلیل از فروشنده درخواستی را مبنی بر لزوم ارائه این اطلاعات ارسال می‌کند که اصطالاحاً به آن نامه تقاضای اطلاعات گفته می‌شود.

نهایی کردن سفارش

پس از اتمام بررسی‌های خریدار و نهایی شدن شرایط اولیه معامله، فروشنده اقدام به صدور پرفرما INVOICE (فاکتور) نموده تا قرارداد بازرگانی و معامله بین دو طرف امضا خواهد شد.

اخذ پرفرما

شرایطی که در پرفرما نوشته می‌شوند، به عنوان شرایط قرارداد بین خریدار و فروشنده، بسیار مهم هستند. برخی از شرایطی که باید در پروفرما باید ذکر شوند عبارتند از:

1. شماره و تاریخ صدور پرفرما و تاریخ اعتبار آن که مدت زمان قرارداد بین خریدار و فروشنده را مشخص می‌کند که از چه زمانی شروع شده و در چه زمانی به پایان خواهد رسید.
2. نام و آدرس کامل فروشنده که ذکر نام دقیق و کامل، تعهد طرفین را به هم قطعی می‌کند.
3. نام و آدرس کامل خریدار: به منظور قطعی کردن تعهد طرفین به هم بسیار اهمیت دارد.موضوع و مشخصات کامل کالا با شرح کیفی، کمی، تعداد، مقدار، ابعاد، وزن خالص و ناخالص و همچنین ذکر شماره تعرفه گمرکی.
4. مبلغ پرفرما با ذکر نوع ارز.
5. نحوه تفکیک وظایف و مسئولیت‌ها بین خریدار و فروشنده بر اساس قوانین اینکوترمز.
6. مبدا و مقصد نهایی کالا به شرح بنادر یا محل بارگیری و تخلیه.
7. وسیله حمل کالا.
8. نحوه پرداخت وجه کالا.
9. کشور سازنده کالا(country of origin)

قرارداد اینکوترمز

اینکوترمز از ترکیب سه کلمه انگلیسی International Commercial Terms به معنی اصطلاحات بین‌المللی بازرگانی تشکیل شده است و به صورت گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. اینکوترمز به مسائل مرتبط با حمل کالا از فروشنده به خریدار میپردازد. مسائلی شامل حمل کالاها، ترخیص کالاها، واردات و صادرات کالاها، اینکه چه کسی مسئول پرداخت می‌باشد و اینکه ریسک جابجایی و انتقال کالا در مراحل مختلف حمل بر عهده چه کسی می‌باشد.

پرداخت بین المللی

انتخاب روش پرداخت مورد توافق طرفین و اجرای آن از گام‌های اساسی تجارت است و در این بخش ترتیب روال انتقال پول و کالا بسیار مهم است.

اعتبار اسنادی

به تعهدی گفته می‌شود که از سوی بانک خریدار به بانک فروشنده داده می‌شود.

انتخاب نوع پرداخت

انتخاب یک روش مناسب برای تبادل وجه با کالا در بازرگانی بین‌الملل به علت مسائل و پیچیدگی‌های انتقال پول و کالا، اهمیت زیادی دارد.عواملی مانند فاصله کشورها و روابط دیپلماسی و سیاسی بین کشورها، مباحث مربوط به حمل‌ و نقل، تفاوت واحدهای پولی و نظایر آن.

انواع روش‌های پرداخت در واردات

روش‌های پرداخت با توجه به نقش‌های طرفین به چهار دسته کلی تقسیم می‌شوند که عبارتند از:

1. انتقالات بانکی و حواله‌ای: در پرداخت با حواله، خریدار قبل از آنکه فروشنده کالا را ارسال کند، مبلغی را به حساب او واریز می‌کند. فروشنده هم به نوبه خود می‌تواند پول را به حسابش واریز کند.
2. پرداخت توسط چک‌های بانکی: در این روش، خریدار یک چک برای مقصد خود نوشته و آن را به فروشنده‌ خارجی ارائه می‌دهد. پس از نزدیک شدن به تاریخ پرداخت چک، فروشنده چک را به بانک تحویل می‌دهد و بانک به عنوان پردازش‌کننده‌ چک، مبلغ آن را به حساب فروشنده واریز می‌نماید.
3. وصول اسنادی: در این روش پس از ارسال کالا، فروشنده مدارک و اسناد مربوط به کالا را به بانک می‌دهد. بانک مربوطه با دریافت مدارک، پول معادل مبلغ کالا را به فروشنده پرداخت می‌کند.
4. اعتبارات اسنادی: در این روش بانک خریدار متعهد می‌شود در صورتی که خریدار به قول پرداخت خود عمل نکرد، به جای او پرداخت را به صورت تضمینی به فروشنده انجام دهد.
5. هماهنگی برای بازرسی و استاندارد اجباری: بازرسی کالاها به منظور اطمینان از کیفیت، سلامت و انطباق با استانداردهای لازم، انجام می‌گیرد. به عنوان مثال، در فرایند واردات صنایع غذایی، بازرسی کالاها قبل از وارد شدن به کشور به منظور کسب اطمینان از سلامتی و کیفیت محصولات، ضروری است.
6. بازرسی قبل از حمل: برای اطمینان خاطر خریدار از انطباق کالا با اسناد و تعهدات فروشنده انجام می‌شود که ۴ حوزه کمیت، کیفیت، بسته‌بندی و بارگیری بازرسی میشود.
7. بازرسی حین تولید: بازرسی حین تولید بیشتر برای کالاهایی انجام می‌شود که فرایند تولید یا مواد اولیه به کار رفته در آن بنا به دلایلی برای خریدار و بازار مقصد مهم باشد.مانند:لوازم آرایشی و مواد غذایی.
8. بازرسی تایید قیمت: این بازرسی با جلوگیری از بیش اظهاری به خریدار کمک می‌کند تا بتواند با قیمت واقعی، کالا را خریداری کرده و از احتمال اختلاف در قیمت با بازارهای بین‌المللی جلوگیری کند.
9. بازرسی استاندارد اجباری: در صورتی که کالا مشمول استاندارد اجباری باشد، واردکننده موظف است گواهی‌نامه انطباق با استاندارد از سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی دریافت نماید. واردکننده برای گرفتن مجوز مورد نظر می‌تواند کالا را در مقصد بازرسی کند.
10. هماهنگی و حمل و نقل بین المللی: مسئولیت حمل‌و‌نقل با توجه به قاعده (اینکوترمز) ممکن است با فروشنده یا خریدار باشد، اما در هر صورت فروشنده کالا را به شرکت حمل تحویل می‌دهد و از شرکت حمل بارنامه یا راه‌نامه را دریافت می‌کند. در مرحله بعد فروشنده، بارنامه یا راه‌نامه را از طریق بانک یا شرکت پستی برای خریدار ارسال خواهد کرد.

ترخیص کالا

1. انجام ثبت سفارش: ثبت سفارش کالا و خرید آن از فروشنده در کشور مبدأ انجام می‌گردد. این مرحله شامل اعلام میزان و نوع کالا، قیمت، شرایط پرداخت، نحوه ارسال و دیگر جزئیات مربوط به خرید است.
2. دریافت مجوز های لازم: بعد از انجام ثبت سفارش باید مجوزهای لازم برای واردکردن کالا را از سازمان‌های قانونی و گمرکی مربوطه دریافت کرد.مانند گواهی بندری، گواهی‌نامه سلامت، گواهی‌نامه اصالت کالا.
3. دریافت اصل اسناد حمل از فروشنده: این اسناد شامل بارنامه، صورت حساب، فاکتور و بیمه‌نامه هستند.
4. پیگیری رسیدن کالا به گمرکات و دریافت اعلامیه ورود: در این مرحله باید پیگیر رسیدن کالا به مرز ورودی بود و پرداخت هزینه‌های متعلقه به جمع‌ها و عوارض گمرکی و دریافت اعلامیه ورود صورت گیرد.
5. دور اظهاری: در این مرحله باید در مورد جزئیات و مشخصات کالا توضیحات دقیق ارائه گردد. این موارد شامل توضیحات دقیق مربوط به نوع، میزان و قیمت کالا و دیگر جزئیات مربوط به ترخیص است.
6. پرداخت حقوق و عوارض گمرکی و سایر هزینه‌های مرتبط با ترخیص کالا: باید هزینه‌های مرتبط با ترخیص کالا شامل حقوق و عوارض گمرکی و هزینه‌های حمل‌ونقل و بیمه با توجه به قیمت و نوع کالا پرداخت شوند.
7. حمل کالا به انبار پس از ترخیص: در پایان، پس از پرداخت هزینه‌های مربوط به ترخیص و آزاد کردن کالا از گمرک، کالا از گمرک خارج و به انبار یا مقصد نهایی حمل خواهد شد.