در طول زمان ممکن است نیاز باشد سرمایه یک شرکت، بسته به شرایط افزایش یا کاهش یابد. این امر نیازمند رعایت برخی نکات می‌باشد که در این پست به آنها پرداخته‌ایم.
افزایش سرمایه
افزایش سرمایه عبارت است از فرایندی که شرکت‌ها منابع مالی موردنیاز خود را از طریق انتشار سهام جدید تأمین می‌کند.
روش‌های افزایش سرمایه در ایران
افزایش از طریق اندوخته یا انباشته
معمولاً شرکت‌ها سود حاصل از یک سال مالی خود را بین سهام‌داران تقسیم نمی‌کنند؛ بلکه قسمتی از آن را به‌صورت سود انباشته نزد خود نگه می‌دارند. افزایش سرمایه از این طریق به ای معناست که شرکت‌ها بخشی از سود انباشته خود را به سرمایه اسمی خود تبدیل کرده و. همچنین افزایش سرمایه از این طریق قدرت تأمین مالی شرکت را افزایش می‌دهد؛ بنابراین شرکت مستقیماً منابع مالی جدید دریافت نکرده و درصد مالیکت سهام‌داران تغیری نمی‌کند.
سهام جایزه
باتوجه‌به این که سهام‌دار وجهی را به شرکت پرداخت نمی‌کند؛ ولی تعداد سهام آن افزایش پیدا می‌کند به سهام جدید منتشر شده سهام جایزه می‌گویند.
نحوه محاسبات:
افزایش از طریق آورده نقدی و مطالبات وصول شده
در این جا شرکت اوراقی را تحت عنوان حق‌تقدم خرید سهام منتشر می‌کند. باتوجه‌به درصد مالکیت هر کدام از سهام‌داران و همچنین درصد افزایش در سرمایه مقدار مشخصی حق‌تقدم در اختیار سهام‌داران قرار می‌گیرد. دارندگان حق‌تقدم برای تبدیل‌شدن حق‌تقدم به سهام باید وجهی را تحت عنوان ارزش اسمی سهم به‌حساب شرکت واریز کنند.
از جمله مزایای استفاده از این روش می‌توان به ورود نقدینگی جدید به شرکت اشاره کرد.
در این روش ممکن است قصد فروش سهام خود را داشته باشید اما بخواهید حق‌تقدم خود را به سهم تبدیل کید در این جا توصیه می‌شود حداقل یک سهم از سهام خود را نگه دارید.
محاسبات
افزایش از طریق تجدید ارزیابی دارایی
سرمایه‌گذاری شرکت‌ها به میزان بهای تمام شده آنها ثبت می‌شود. در این روش دارایی‌های ثابت مشهود در ترازنامه یک شرکت به میزان ارزش دفتری آن‌هاست. ارزش دفتری در واقع بهای تمام شده تاریخی دارایی‌های مذکور پس از کسر استهلاک انباشته است؛ بنابراین ارزش دفتری نشان‌دهندهٔ ارزش واقعی آن نیست. در این روش متناسب با افزایش سرمایه به سهام‌داران سهام جایزه تعلق می‌گیرد.
محاسبات این روش مانند روش افزایش سرمایه از طریق سود انباشته می‌باشد.
افزایش از طریق صرف سهام
چنانچه شرکتی سهام خود را بیشتر از قیمت اسمی در بازار عرضه کند به مقدار اختلاف بین قیمت اسمی و قیمت عرضه صرف سهام می‌گویند. در این روش شرکت سهام خود را از طریق پذیره‌نویسی و با قیمتی بیش از قیمت اسمی به فروش می‌رساند و سپس ما به تفاوت حاصل از قیمت فروش و قیمت اسمی را به‌حساب اندوخته انتقال می‌دهیم و یا در ازای آن به سهام‌داران سابق شرکت سهام جایزه تعلق می‌گیرد.
مراحل افزایش از طریق صرف سهام
در ابتدا شرکت‌های سهامی عام ابتدا باید وضعیت معافیت یا عدم معافیت سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه تعیین شود و پس از آن نزد سازمان بورس و اوراق بهادر اقدام کنند.
و سپس باید مراحل زیر انجام گردد:
- تصویب هیئت‌مدیره
- تاییده حسابرس
- صدور مجوز افزایش سرمایه
- برگزاری مجمع‌عمومی فوق‌العاده
- ثبت افزایش سرمایه
کاهش سرمایه
کاهش سرمایه می‌تواند به دو صورت اجباری و اختیاری انجام گیرد.
کاهش اجباری
طبق ماده 141 زمانی که حداقل نصف سرمایه شرکت بر اثر زیان از بین رفته باشد هیئت‌مدیره باید برای کاهش یا انحلال شرکت مجمع‌عمومی فوق‌العاده را دعوت نمایید و برای انحلال یا کاهش آن رأی صادر کنند.
کاهش اجباری از دو روش امکان‌پذیر است:
- کاهش مبلغ اسمی سهام
- کاهش تعداد سهام
کاهش اختیاری
همان گونه از نامش پیداست این نوع کاهش به‌صورت اختیاری صورت می‌گیرد. گاهی ممکن است شرکا برای شرکت بیشتر از حد نیاز سرمایه ابراز کرده باشد و یا ممکن است برآورد شرکا از سرمایه موردنیاز شرکت اشتباه بوده باشد.
ماده 189 مجوز کاهش اختیاری را داده است. مجمع‌عمومی فوق‌العاده تنها مرجعی است که می‌تواند در این باره تصمیم بگیرد.
هیئت‌مدیره باید پیشنهاد خود را در مجمع‌عمومی مطرح کند و مجمع باید باتوجه‌به موارد زیر تصمیم‌گیری کند:
- سهام کلیه شرکا باید به میزان مساوی کاهش یابد
- نباید از مقدار قانونی تعریف شده کمتر باشد در غیر این صورت هر یک از شرکا می‌تواند تقاضا انحلال شرکت برای دادگاه بفرستد.
- هدف اصلی کاهش اجباری این است که سهام‌داران و طلبکاران اطلاع داده شود که شرکت در چه وضعیتی قرار دارد.
کاهش سرمایه به معنی اتمام فعالیت شرکت نیست.
در صورتی که در زمینه کاهش و افزایش سرمایه شرکت خود نیاز به مشاوره رایگان دارید، شرکت حسابداری مشاورین تهران و شرکا می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند. کارشناسان مؤسسه حسابداری مشاورین تهران و شرکا با ارائه خدمات حسابداری، خدمات حسابداری مالیاتی و خدمات مدیریت مالی برای مجموعه‌های مختلف، در تلاش هستند، مشکلات مالی/مالیاتی شرکت‌ها را به حداقل برسانند.
