بارها شاید کلمات حسابداری، حسابداری مالی و حسابداری مدیریتی را شنیده باشیم. این کلمات معمولا در کنار همدیگر استفاده می‌شوند ولی معانی بسیار متفاوتی دارند. در این مقاله به بررسی تفاوت‌های حسابداری مالی و حسابداری مدیریتی می‌پردازیم.
تعریف حسابداری مالی و حسابداری مدیریتی
حسابداری مالی
حسابداری مالی به عنوان یک رشته اصلی حسابداری، فرایندی است که به کمک آن اطلاعات مالی شرکت‌ها و سازمان‌ها جمع‌آوری، سنجیده و گزارش می‌شود. هدف حسابداری مالی، ارائه اطلاعات مالی دقیق و قابل اعتماد درباره وضعیت مالی و عملکرد مالی یک سازمان به منظور تصمیم‌گیری‌های مالی و سرمایه‌گذاری است.
حسابداری مالی شامل یک سری فرآیندها و استانداردها است که برای جمع‌آوری و ثبت اطلاعات مالی استفاده می‌شود. در این فرآیند، تراکنش‌های مالی شرکت، مانند خرید و فروش، پرداخت و دریافت وجه و سایر عملیات مالی، در سیستم حسابداری ثبت می‌شوند. سپس این اطلاعات به صورت گزارشات مالی منظم و قابل فهمی مانند صورتهای مالی، گزارش سود و زیان و جریان وجوه نقد، برای مخاطبان داخلی و خارجی ارائه می‌شود.
استفاده از استانداردهای حسابداری مالی، مانند استانداردهای حسابداری مالی بین‌المللی (IFRS) یا استانداردهای حسابداری مالی آمریکا (GAAP)و یا استانداردهای حسابداری هر کشور در حسابداری مالی بسیار مهم است. این استانداردها قوانین و قواعدی را تعیین می‌کنند که برای ثبت و گزارش دقیق اطلاعات مالی باید رعایت شوند و باعث ایجاد یک استاندارد یکنواخت در سطح جهانی و یا ملی برای اطلاعات مالی می‌شوند.
با توجه به اصول حسابداری یک حسابدار مالی با استفاده از صورتهای مالی که در طول یک دوره کارکرد عملیاتی سازمان تهیه کرده، منبعی برای برنامه ریزی سرمایه گذاران برای مدیران سازمان در اختیار قرار خواهد داد. حسابدار مالی بر اساس داده‌های موجود و اطلاعات گذشته با عملکردی جزئی و دقیق می‌تواند برای برنامه‌های مالی آینده نظراتی ارائه نماید.
حسابداری مدیریتی
حسابداری مدیریتی یک حوزه از حسابداری است که برای ارائه اطلاعات مالی و غیرمالی به مدیران داخلی سازمان استفاده می‌شود تا در تصمیم‌گیری‌های مدیریتی و برنامه‌ریزی استراتژیک سازمان مؤثر باشد. هدف اصلی حسابداری مدیریتی، ارائه اطلاعات دقیق و به موقع به مدیران سازمان است تا آن‌ها بتوانند تصمیم‌های بهتری بگیرند و عملکرد سازمان را بهبود بخشند.
حسابداری مدیریتی به عنوان یک ابزار مدیریتی، اطلاعات مالی و غیرمالی را جمع‌آوری و تحلیل می‌کند تا به مدیران کمک کند تا تصمیم‌های استراتژیک و تاکتیکی را اتخاذ کنند. این اطلاعات شامل آنالیز‌های سودآوری، هزینه‌ها، عملکرد بخش‌ها، عملکرد محصولات، برنامه‌ریزی بودجه و پیش‌بینی‌های مالی است.
حسابداری مدیریتی به منظور اندازه‌گیری و ارزیابی عملکرد سازمان در زمینه‌های مختلف مانند فروش، تولید، مالی و منابع انسانی استفاده می‌شود. این حوزه حسابداری به مدیران کمک می‌کند تا عملکرد فعلی سازمان را با استانداردها، اهداف و برنامه‌های تعیین شده مقایسه کنند و اقدامات مناسبی را برای بهبود عملکرد انجام دهند.
با استفاده از اطلاعات حسابداری مدیریتی، مدیران می‌توانند عملکرد بخش‌ها و واحدهای سازمان را مقایسه کنند، هزینه‌ها را کاهش دهند، سودآوری را افزایش دهند، تصمیم‌های سرمایه‌گذاری را بهبود بخشند و به طور کلی عملکرد سازمان را بهبود ببخشند.
به طور خلاصه، حسابداری مدیریتی از اطلاعات مالی و غیرمالی استفاده می‌کند تا به مدیران کمک کند تا تصمیم‌های مدیریتی و استراتژیک را اتخاذ کنند و عملکرد سازمان را بهبود بخشند.
تفاوت های حسابداری مالی و حسابداری مدیریتی
حسابداری مالی و حسابداری مدیریت یدو زمینه متفاوت در حسابداری هستند و در اداره و گزارشگری اطلاعات مالی دارای تفاوت‌های مهمی هستند. در زیر تفاوت‌های اصلی بین حسابداری مالی و حسابداری مدیریتی را بررسی خواهیم کرد:
اهداف حسابداری مالی و حسابداری مدیریتی
حسابداری مالی: هدف اصلی حسابداری مالی، ارائه اطلاعات مالی به منظور ارزیابی عملکرد مالی یک شرکت و اطلاعات مربوط به وضعیت مالی آن است. این اطلاعات برای سهامداران، سرمایه‌گذاران، بانک‌ها و دیگر علاقمندان خارجی استفاده می‌شود.
حسابداری مدیریتی: هدف حسابداری مدیریتی، ارائه اطلاعات مالی و غیرمالی به مدیران داخلی سازمان است تا در فرآیندهای تصمیم‌گیری مدیریتی و برنامه‌ریزی استراتژیک کمک کند. این اطلاعات برای ارتقای عملکرد سازمان و بهبود فرآیندهای عملیاتی استفاده می‌شود.
زمان گزارش‌دهی
حسابداری مالی: گزارش‌های حسابداری مالی در فاصله زمانی خاصی (معمولاً سالانه) تهیه و ارائه می‌شوند. این گزارش‌ها بیانگر وضعیت مالی یک سازمان در یک دوره زمانی خاص هستند.
حسابداری مدیریتی: اطلاعات حسابداری مدیریتی به صورت مداوم و بر اساس نیازهای مدیران واحدهای سازمانی تولید و ارائه می‌شوند. این اطلاعات به صورت روزانه، هفتگی، ماهانه یا سالانه قابل دریافت هستند.
محتوا و جزئیات
حسابداری مالی: حسابداری مالی متمرکز بر گزارش دادن اطلاعات مالی است که شامل صورتهای مالی، گزارش سود و زیان، جریان وجوه نقد و تغییرات حقوق صاحبان سهام می‌شود. این گزارشات بیشتر در مورد موارد تاریخی و آماری هستند.
حسابداری مدیریتی: حسابداری مدیریتی بر ارائه اطلاعات مدیریتی تمرکز دارد که شامل آنالیز‌های سودآوری، هزینه‌ها، عملکرد بخش‌ها، برآوردهای بودجه‌ای و شاخص‌های عملکرد می‌شود. این اطلاعات بیشتر در مورد عملکرد فعلی سازمان و تحلیل‌های مدیریتی است.
مخاطبان
حسابداری مالی: مخاطبان اصلی حسابداری مالی شامل سهامداران، بانک‌ها، سرمایه‌گذاران، مشتریان و سایر علاقمندان خارجی به سازمان است. این اطلاعات برای تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاری، ارزیابی ریسک و بازده سازمان و ارزیابی عملکرد مدیران استفاده می‌شوند.
حسابداری مدیریتی: مخاطبان حسابداری مدیریتی شامل مدیران داخلی سازمان هستند. این اطلاعات برای تصمیم‌گیری‌های روزمره مدیران، برنامه‌ریزی استراتژیک، کنترل عملکرد و ارتقای عملکرد سازمان استفاده می‌شوند.
قوانین و استانداردها
حسابداری مالی: حسابداری مالی باید با استانداردها و قوانین حسابداری مالی بین‌المللی مانند استانداردهای حسابداری بین‌المللی – IFRS یا استانداردهای تعریف شده در هر کشور سازگار باشد.
حسابداری مدیریتی: حسابداری مدیریتی نیازمند استفاده از اطلاعات مالی و غیرمالی است که ممکن است بر اساس استانداردها و قوانین مختلفی تهیه شوند. معمولاً استفاده از ابزارها و تکنیک‌های تحلیلی مدیریتی و برآوردهای بودجه‌ای در حسابداری مدیریت صورت می‌گیرد.
